SCHIJNZELFSTANDIGHEID

Schijnzelfstandigheid: Wet DBA

Als een zzp’er wordt ingehuurd, dan betaalt de opdrachtgever geen loonbelasting en geniet de zzp’er fiscale voordelen.  Maar de Belastingdienst stelt voorwaarden aan het zelfstandig ondernemerschap, welke staan uitgelegd in de Wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties). Voldoet de werkrelatie niet aan deze voorwaarden, dan is er sprake van schijnzelfstandigheid. Zzp’ers en opdrachtgevers kunnen ingrijpende gevolgen ondervinden als hun werkrelatie niet aan de wet DBA voldoet. Vanaf januari 2025 gaat de Belastingdienst weer handhaven op schijnzelfstandigheid.

Hieronder staat een stappenplan voor opdrachtgevers en opdrachtnemers om te bepalen of een samenwerking als loondienst (arbeidsovereenkomst) moet worden beschouwd of als zelfstandig ondernemerschap (ZZP). Aan de hand van de richtlijnen van de Belastingdienst en recente jurisprudentie, zoals het Deliveroo-arrest, wordt hieronder toegelicht wanneer een arbeidsrelatie als een dienstbetrekking geldt.

Stap 1: Wat is een arbeidsovereenkomst

Een arbeidsovereenkomst ontstaat als:

1. De werknemer verplicht is om arbeid te verrichten.
2. De werkgever loon betaalt voor deze arbeid.
3. Er een gezagsverhouding bestaat waarbij de werkgever instructies kan geven aan de werknemer.

Waarom is dit belangrijk?
Wanneer een relatie als arbeidsovereenkomst geldt, moeten loonheffingen worden ingehouden en kan de werknemer aanspraak maken op werknemersverzekeringen.

Stap 2: Hoe beoordeelt de Belastingdienst arbeidsrelaties en schijnzelfstandigheid?

De Belastingdienst beoordeelt arbeidsrelaties aan de hand van de holistische toets:

• Alle feiten en omstandigheden worden in samenhang beoordeeld.
• Er zijn geen afzonderlijke criteria die op zichzelf doorslaggevend zijn.

Fasen van de beoordeling:

1. Uitlegfase: Wat zijn de afspraken tussen opdrachtgever en opdrachtnemer?
2. Kwalificatiefase: Voldoen deze afspraken aan de kenmerken van een arbeidsovereenkomst?

Stap 3: Gezichtspunten uit het Deliveroo-arrest

In het Deliveroo-arrest identificeerde de Hoge Raad negen gezichtspunten die aanwijzingen geven of er sprake is van loondienst of zzp-schap. Deze punten worden hieronder kort toegelicht:

1. Aard en duur van de werkzaamheden: Zijn de werkzaamheden structureel van aard en hoelang duurt de arbeidsrelatie?
2. Werktijden en werklocatie: Heeft de opdrachtnemer vrijheid om werktijden en locatie te kiezen?
3. Mate van inbedding in de organisatie: Is de opdrachtnemer geïntegreerd in de bedrijfsvoering van de opdrachtgever?
4. Persoonlijke uitvoeringsplicht: Moet de opdrachtnemer het werk zelf uitvoeren, of kan hij/zij zich laten vervangen?
5. Totstandkoming van de afspraken: Hoeveel onderhandelingsruimte heeft de opdrachtnemer?
6. Beloning en betaling: Wie bepaalt de tarieven, en hoe worden deze betaald?
7. Hoogte van de beloning: Is de beloning vergelijkbaar met het loon van werknemers in loondienst?
8. Commercieel risico: Wie draagt het financiële risico voor het werk?
9. Ondernemerschap: Kan de opdrachtnemer zich als ondernemer opstellen, bijvoorbeeld door naamsbekendheid of meerdere opdrachtgevers?

Stap 4: De webmodule Beoordeling Arbeidsrelatie

Gebruik de Webmodule Beoordeling Arbeidsrelatie om snel een indicatie te krijgen of er sprake is van loondienst of zelfstandig ondernemerschap. Deze module is gebaseerd op bovenstaande gezichtspunten.